Pwerau
Mae \({9}\) yn rhif sgwâr.
\({3}\times{3} = {9}\)
Gallwn ni ysgrifennu \({3}\times{3}\) hefyd fel \({3}^{2}\), sef “\({3}\) wedi ei sgwario”.
Ciwb
Mae \({8}\) yn rhif ciwb.
\({2}\times{2}\times{2} = {8}\)
Gallwn ni ysgrifennu \({2}\times{2}\times{2}\) hefyd fel \({2}^{3}\), sef “\({2}\) wedi ei giwbio”.
Ffurf indecs
Ffurf indecs ydy’r term am y nodiant \({3}^{2}\) a \({2}^{3}\). Enw’r digid bach ydy’r rhif indecs neu’r pŵer.
Rwyt ti wedi gweld eisoes bod \({3}^{2} = {3}\times{3} = {9}\), a bod \({2}^{3} = {2}\times{2}\times{2} = {8}\).
Yn yr un modd, mae \({5}^{4}\) (pump i bŵer \({4}\)) \(= {5}\times{5}\times{5}\times{5} = {625}\)
ac mae \({3}^{5}\) (tri i bŵer \({5}\)) \(= {3}\times{3}\times{3}\times{3}\times{3} = {243}\).
Mae’r rhif indecs yn dweud wrthot ti sawl gwaith i luosi’r rhif â’i hun.
Pan fo’r rhif indecs yn fwy na thri rydyn ni’n dweud ei fod wedi ei luosi 'i bŵer'.
Er enghraifft:
\({7}^{2}\) ydy 'saith wedi ei sgwario',
\({3}^{3}\) ydy 'tri wedi ei giwbio',
\({3}^{7}\) ydy 'tri i bŵer saith',
\({4}^{5}\) ydy 'pedwar i bŵer pump'.
Question
Edrycha ar y tabl a chyfrifa'r atebion. Mae’r cyntaf wedi ei wneud i ti.